Önsöz

Erkeksilik ve kadınsılığı, tarih sürecinde toplumsal bir şekilde belirlenen kategoriler olarak tanımlarsak, erkeksiliğin özellikle bir olumsuzlamayla oluştuğunu söyleyebiliriz. Yani erkeksi olmak, kadınsı olmamaya denk gelir. Bir erkek çocuğun ruhsal gelişme sürecinde erilliğe erişmesi, kız gibi olmamaktan geçer. O kendisini kızla özdeşleştirecek her türlü etkinlik ve tavırdan kaçınmalıdır. 

Ayşegül Yaraman bu dosya için hazırladığı "Toplumsal Değişme ve Kadında Erkeksilik" adlı metninde, toplumsal alana etken bir şekilde katılan kadınlarda erkeksiliği tartışır. Kadınlardaki erkeksiliğği "bir zamanlar yalnızca erkeklerin bulunduğu alanlara dahil olmaktan kaynaklandığı için sanki erkeksiymiş gibi" görünmelerine atfeder. Yani tarihsel süreçte kadınların evlerinin dışında hiçbir yeri yokken, erkeklere ait alanlarda konumlanmaları onları erkeksi kılmaktadır. Bunun tam tersine erkekleri kadınsılaştırmak için, onları kadınlara özgü kıyafet ve davranışlarla özdeşleştirmek onları bir hiç haline getirmeye yeterlidir. Yıldırım Türker de "Erkeğin Eteği" adlı yazısında bu fikri tartışır. Bir erkeğe yapılacak en büyük aşağılamanın ona eteği yakıştırmak olduğunu ifade eder ve şöyle der: "kadının hiç olduğu bir dünya tasavvurunda, erkeğe zorla kadın giysisi giydirmek, onu dünya karşısında hiçler safına sokarak yok etmek anlamına geliyor." Erkek için bir kadın şeklinde algılanmak hiç olmaya denktir. 

Bu sosyopolitik bağlamda, kadınsılığı ve erkeksiliği psikanaliz öğretisine egemen olan fallus merkezli kuramlarla düşünmek kolay değildir. Örneğin yazımın sonunda tartıştığım "Lacan'ın Fallik Mantığı" kendi açımdan bir güçlüğü ortaya koyar. Erkeğin bedeninde bir güç belirgesini oluşturan fallus, aynı zamanda öznellik düzeyinde kadın ile erkek arasında görünür farklılığı yaratandır da. Bu da ister istemez bu kavrama karşı bir direnç geliştirir. İşte bu çelişkiler ve paradokslarla erkeksiliğe ilişkin tartışmaları açmak istiyorum. 

Elda Abrevaya 

 

 

içindekiler

sunuş - Talat Parman

önsöz - Elda Abrevaya

maskenin ötesindeki erkeksilik - Elda Abrevaya

erkek olmak ya da üçün üçü olmak oedipus öncesi dönemden ergenliğin sonuna kadar baba oğul ilişkisi - Talat Parman

erkeksilik - Levent Kayaalp

medusa'nın başı (1992) - Sigmund Freud / Çeviren: Ayşe Kurtul

toplumsal değişme e kadında erkeksilik - Ayşegül Yaraman

babalar ve kızları ya da kızların yalnızlıklar - Halûk Sunat

bir nesne aranıyor - Vehbi Keser

psikiyatri ve psikanalizin ortak öyküsüne bakış - Talat Parman

spinoza ve psikanaliz / III - Halûk Sunat

türkçe psikanaliz - Talat Parman

psikanaliz dünyasından